This article was part of FORUM+ vol. 23 no. 3
Kan kunst een dialoog aangaan met de stad? Kan het ritme van het stedelijke leven onderbroken worden door artistieke interventies? Kan een poëtisch gebaar opboksen tegen de kracht van commercie? Deze vragen stonden het eerste weekend van maart 2016 centraal in de Antwerpse Stadsfeestzaal. Het winkelcentrum was meer bepaald de locatie voor een feestelijke inhuldiging van ARIA, het Antwerp Research Institute for the Arts. Dit is kortweg het recent opgezette samenwerkingsverband tussen de Universiteit Antwerpen en de drie Antwerpse kunsthogescholen: Koninklijke Academie voor Schone Kunsten, Koninklijk Conservatorium (AP Hogeschool) en Sint Lucas (KdG). Als artistiek onderzoeksplatform biedt ARIA een context voor het onderzoek in, met en over de kunsten dat een steeds belangrijkere rol speelt in het hoger kunstenonderwijs. Voor haar lanceringsevent zette ARIA een klein kunstenfestival op poten onder de titel Onderbroken Stad.
De initiatiefnemers van Onderbroken Stad grepen de gelegenheid aan om zichtbaarheid op te eisen voor kunst en onderzoek, en kozen daarvoor het kloppend hart van de handelsmetropool als locatie. Geen evidente opzet. Studenten, docenten en onderzoekers van de drie betrokken kunsthogescholen sloegen hiervoor de handen in elkaar. Op de verdieping waar mediareus Saturn tot voor kort een winkelvestiging had, stonden nu geen televisies, computers, smartphones of tablets tentoon, maar wel tientallen kunstwerken. In een white cube in diezelfde ruimte konden bezoekers doorlopend kijken naar het werk van muzikanten, dansers en performers. De voormalige Standaard Boekhandel was voor de gelegenheid omgebouwd tot pop-up bookshop met een podium voor lezingen, debatten en muziekoptredens. Daarnaast vonden er tal van artistieke ingrepen en performances plaats tussen de nietsvermoedende winkelaars.
Voorliggend nummer is grotendeels gewijd aan Onderbroken Stad en wil een impressie geven van de diversiteit en ambivalentie van het programma in de Stadsfeestzaal. Pascal Gielen opent met een reflectie over de rol van de kunstenaar in wat beleidsmakers vandaag graag omschrijven als de ‘creatieve stad’ en de ‘creatieve industrie’. Bert Danckaert, co-organisator van Onderbroken Stad, maakte een beeldverslag van het weekend en Christine Dysers blikt kritisch terug. We publiceren ook een lezing uit het programma: Ludovik Vermeersch neemt het motief van de dubbelganger of het artistiek alter ego onder de loep. De interventie van Sara Vanhee vormde dan weer voor Tessa Overbeek de aanleiding voor een gesprek over het belang van onderzoek voor haar gevarieerde artistieke praktijk. Naast het luik over Onderbroken Stad, bevat dit nummer ook een interview met videokunstenares Sarah Vanagt over haar onderzoek naar vroege optische media. Voor de rubriek Ex Libris schreef Jan Dewilde dit keer over partituurillustraties bij populaire bladmuziek. Ten slotte vindt de lezer achteraan opnieuw een aantal diepgravende boekrecensies.
Dit nummer is ook om een andere reden bijzonder. Net voor de zomer kondigden we al aan dat FORUM+ met een vernieuwde redactie verder vaart. Voorliggend nummer is daarvan het eerste resultaat. Met de nieuwe bemanning willen we de reeds ingezette koers voortzetten, maar ook bijsturen. Het kompas scherp stellen en de horizonten verruimen, zo zou je de huidige missie het best kunnen omschrijven. Op korte tijd is FORUM+ uitgegroeid tot een kwalitatief tijdschrift met ruimte voor reflectie, analyse en creativiteit. Die waarden blijven we hoog in het vaandel dragen. Tegelijk willen we recht doen aan de titel van het blad door een forum te bieden in de letterlijke betekenis van het woord: een publieke ontmoetingsplaats waar kunst en onderzoek elkaar kruisen, versterken, en soms ook tegenspreken. Dat betekent concreet dat we ons forum openstellen, niet alleen voor andere kunsthogescholen en universiteiten in Vlaanderen, maar ook in Nederland en daarbuiten. Diezelfde verruiming vertaalt zich ook in de organisatie van de redactie. Naast het kernteam zal FORUM+ zich vanaf nu laten ondersteunen door een adviesredactie wier expertise de interdisciplinaire horizon van het tijdschrift weerspiegelt. De adviesredactie zal instaan voor de beoordeling van langere onderzoeksartikelen, of wat in academisch jargon beter bekendstaat als peerreview. FORUM+ wil namelijk gebruikmaken van de constructieve aspecten van een externe reviewprocedure om de kwaliteit van de bijdragen te garanderen en te verdiepen. Daarnaast publiceren we nog steeds kortere bijdragen, zoals artistieke teksten, interviews en recensies. En we werken momenteel ook aan een eigen website. Op die manier blijft FORUM+ een platform voor de veelheid aan vormen waarin onderzoek in de kunsten vandaag uitdrukking vindt.