Editorial

Slowing down

Henny Dörr

Beste lezer,

Het editoriaal voor deze oktobereditie van FORUM+ schrijf ik reeds halverwege juli, het academisch jaar net afgesloten, met laatste examens, laatste bijeenkomsten van docententeams en afsluitende presentaties van onderzoeksgroepen. En afspraken om de planning voor volgend jaar te maken, waar wat we niet hebben afgekregen (en meer) nog een plek krijgt. We doen wat er van ons verwacht wordt met veel discipline. En tussen de hectiek en de stress door om de deadlines allemaal te kunnen halen, dient zich een andere behoefte aan: de behoefte aan rust, vakantie, aan tijd voor contemplatie en rustige reflectie wellicht, of zelfs tijd voor nietsdoen, om stil te staan, om te verwijlen. De verlangde transitie komt niet makkelijk, het is hard werken om los te laten, om te remmen, om uit onze routine te raken door te vertragen en te ont-disciplineren.

Discipline vat ik op als de manier waarop we de dingen doen zoals we getraind zijn, in het dagelijks leven, het werk, maar vooral ook in een vakgebied: waar we discipline ook kunnen zien als het geheel aan veronderstellingen over dit vakgebied. Deze discipline lijkt een waarborg voor de kwaliteit van het werk dat we doen, van wat we maken. Maar juist hier plaatsen in deze editie van FORUM+ meerdere auteurs vraagtekens bij door te spreken over praktijken die voorbijgaan aan gebruikelijke routines en grenzen. Zij bieden gezamenlijk tal van proposities en mogelijkheden, tools en strategieën om het experiment aan te gaan ‘discipline’ uit te dagen. Dat vereist zoals we kunnen lezen flexibiliteit (Kristof Timmerman in “Ruimte voor transdisciplinariteit”), silliness (Bert Willems in “Acta est Fabula, Plaudite!”) en een allowing for interference (Paul Craenen in “Reflection as Interference”).

De projectvoorbeelden in deze editie komen veelal vanuit een praktijk waarin er kruisbestuivingen in werking zijn tussen verschillende disciplines. In deze praktijk van demarqueren openbaren zich naast opmerkelijke fricties ook verrassende nieuwe waarden als sociale interactie, vertrouwen, openheid, en aanhoudende exploratie in het creatieve proces.

In het gesprek dat Kobe van Cauwenberghe met Marie Goudot en Michaël Pomero voert, over de ongewone samenwerking en experimentele setting rond het idee van een toolbox tussen muzikanten van het Ictus-ensemble en dansers van het dansgezelschap Rosas, verwoordt Marie Goudot het als volgt:

(…) We have to keep a sense of surprise, and as dancers, if we stay too close to the Rosas Toolbox, we won’t be able to do that. We will instinctively fall back on what we know, to stay safe. And that is opposite to Braxton’s ideas of performance. We are all aware that there’s this tendency that we have to fight against. Which is something I found extremely exciting, actually.

Als het gaat om de samenwerking tussen mens en technologie lezen we in “I'm sorry I made you feel that way” van Frederik De Bleser, Lieven Menschaert en Martina Menegon hoe lastig maar belangrijk flexibiliteit is. Onder meer open source tools, AI en Real time engagement dragen in de exploraties van de relatie mens en technologie niet alleen bij aan een dynamische en immersieve ervaring, maar Martina Menegons interactive installation was van diepgaande invloed op de kunstenaar zelf.

Kristof Timmerman zoekt binnen de academie naar ruimte om op een effectieve manier te kunnen samenwerken met mensen buiten de eigen discipline. Hij noemt het werken aan een transdisciplinair ecosysteem een werk van lange adem. Een lange adem kan duiden op de noodzakelijkheid van een flinke portie Ausdauer. Zeker, dat is nodig, het is nodig om vol te houden zodat we, als het ware, tegen de zwaartekracht in kunnen werken. De ‘zwaartekracht’ van het vertrouwde, het gekende, de routine, de waarde van de bestaande toolboxen in onze systemische wereld. Maar voor die lange adem is ook vertraging nodig, zo verbeeld ik me. Langzaam inademen, nog iets langzamer uitademen. Niet alleen om het langer te kunnen volhouden, ook om onze ‘onderprikkelde’ zintuigen helemaal open te kunnen zetten. En in de vertraging toe te laten wat zich aandient.

Beste lezer,

Nu is het oktober, en misschien zijn jullie allemaal alweer vol AAN gezet. Het zal heel hard werken zijn om tegengas te blijven geven aan de druk om te presteren, helder en efficiënt te zijn. Ik hoop werkelijk dat je deze editie van FORUM+ op zult pakken om te lezen als gelegenheid, als ruimte, als interventie, of oponthoud. Neem er alsjeblieft ruim de tijd voor. Noteer de verrassingen, de interrupties en de uitnodiging om onscherpte toe te laten, laat het lezen ook underwhelming zijn, en doe er idioot lang over.

Met het lezen van FORUM+ wens ik jullie een enorme vertraging toe.